İnsanoğlu tüketim ihtiyacını doyurabilmek için yüz yıllardır durmak bilmeksizin üretiyor; hem de her gün bir önceki günden daha çok.
Biz çılgınca üreteduralım, Tabiat Ana bir köşede sabırla, bizim aklımızı başımıza almamızı bekliyor. Bu bekleyiş ne kadar sürer bilemeyiz ama şurası muhakkak ki, artık onun bile gücünün yetmediğini görüyoruz yavaş yavaş, düşüncesizce suratına fırlatıp attıklarımızı yok etmeye.
Ah, bir de şu ürettiklerimizi sokaklara, dağa, taşa atmasak… Ürettiklerimizi yeniden değerlendirebilsek; belki o zaman Tabiat Ananın işi kolaylaşacak. Ama nerede… Çünkü bizler insanız. Bizim işimiz yalnızca Tabiat Anadan almaktır; vermek değil!
TABİAT ANA NEYİ NE KADAR SÜREDE TOK EDEBİLİYOR?
Bu soru yakın bir geçmişe kadar pek önemsenmiyordu doğrusu. Birçok insan için sokağa bir şeyler atmak yemek yemek kadar doğaldı. Ancak çevre kirliliği ve atılan çöplerden ötürü yerleşim yerlerinin zor yaşanır hatta kimi yerlerin yaşanmaz hale gelmesi, insanları bu konulara ciddiyetle eğilmeye zorladı. Tabiat Ana ürettiklerimizi yok etmekte zorlandıkça bizler de zorlanmaya başladık.
Bugün elimizde, Tabiat Ananın neyi ne kadar sürede yok edebildiğine dair korkunç rakamlar var. Eğer bu şekilde bilinçsizce tüketir, atık üretirsek, kısa süre sonra korkunç bir çöplük haline gelmiş olan bir gezegende yaşamaya başlayacağız. Ve bunun tek sorumlusu da bizler olacağız.
Aşağıda vereceğim örnekler, bilinçsizce tüketip attıklarımızdan yalnızca birkaç tanesi. Ama bu kadarı bile kirleticiliğimizin ne kadar vahim bir hale geldiğinin göstergesi olabiliyor. Bunları okurken lütfen bo özverili dünyamızda altı milyarı aşkın insan yaşadığını ve bu sayının an be an geometrik diziler halinde arttığını anımsayalım.
Kağıt Mendil: Yok edilme süresi 3 ay. Kullanıp sokağa attığımız kağıt mendil, tabiat tarafından en az 3 ay içerisinde yok edilebilmekte. Çürüme sonunda ise su ve karbon gazı açığa çıkmakta. Yeniden yıkanabilir kumaş mendillere mi dönülmesi gerekiyor?
Plastik Çakmak: Yok edilme süresi 100 yıl. Tabiat, bir kere kullanılıp atılan çakmaklara artık, ‘’lzzztt’’ çekiyor. Atılan plastik çakmağın madeni kısımları ancak iki yılda paslanmaya başlıyor. Plastik kısımlar ise 100 yıl gibi bir sürede yok edilebiliyor. Yeniden kullanılabilen çakmaklar çözüme büyük ölçüde yardımcı olabilir gibi görünüyor.
Elma Çöpü (Koçanı): Yok edilme süresi 6 ay. Büyük bir iştahla yiyip koçanını yere attığımız elmanın tabiat tarafından yok edilmesi 6 ay sürüyor. Elmanın bünyesinde bulunan su, selüloz ve şekerin çözümlenmesiyle koçan da yok oluyor.
Teneke Kutu: Yok edilme süresi 10 yıl. Bira, kola ve diğer içeceklerin teneke kutulardan tüketilmesi son yıllarda moda haline geldi. Oysa tabiata bırakılan bir alüminyum kutunun üzerindeki boya maddeleri yok olduktan sonra, kutu ancak 10 yıl gibi bir zamanda çözümlenmeye başlıyor. Tamamen yok olması ise 100 yıl içerisinde gerçekleşiyor (bak. Alüminyumun yarı ömrü.) Teneke kutular kullanım açısından pratik ama yok edici niteliklere sahipler. Örneğin, ABD ve Avrupa’nın birçok kentindeki onlarca metrelik teneke kutu dağları bizler bu konuda fikir verebilir. Oysa eskiden bu tür içecekler cam şişeler içinde sunulur ve şişeler güvence parası karşılığında alındığı yere sağlam olarak verilirdi.
Filtresiz Sigara İzmariti: Yok edilme süresi 3 – 4 ay. Toprağa atılan filtresiz bir sigara izmariti, 3 – 4 ay gibi bir sürede çözümleniyor. Sigara izmaritinin filtreli olması ya da asfalt zemine atılması halinde bu süre de uzuyor.
Filtreli Sigara İzmariti: Yok edilme süresi 1 – 2 yıl. Toprağa atılan filtreli bir sigara izmariti 1 – 2 yılda çözümlenebiliyor. Zeminin asfalt olması bu süreyi uzatıyor. Bir selüliz bileşimi olan filtre yapay bir madde olduğu için yıllarca tabiattaki yerini koruyor.
Pet Şişe: Yok edilme süresi 1.000 yıl. Aslında pet şişe tabiatta yok olmuyor. Çünkü, pet şişe parçalanıp dağılsa bile bünyesinde barındırdığı yapay makromoloküler bakteri ve mantarlar tarafından enzimlenemiyorlar. Pet şişenin parçalanması için bile asırlar geçmesi gerekiyor. Bu özellikleri ile pet şişeler, tabiatın en büyük düşmanlarından biri olma özelliklerini hala korumaktadırlar.
Cam Şişe: Yok edilme süresi 4.000 yıl. Kimyasal açıdan değişgen bir yapıya sahip olan camın, tabiatta çözümlenmesi son derece güç. Bir cam şişenin çözümlenebilmesi için en az 4 bin yıl geçmesi gerekiyor. En güçlü asitlerin bile cam tüplerde, şişelerde yıllarca saklanabildiği unutulmamalıdır. Ancak cam, tümüyle tabii ve yeniden kazanılabilen bir madde. Bu özellikleriyle de camın son derece tabiat dostu bir madde olduğunu söyleyebiliriz.
İnsan: Yok edilme süresi ortalama 70 yıl. Şu an için insan, tabiata en çok zarar veren varlık. Bugün tabiata ve ekolojik dengeye zarar veren hemen her şey insanın eseri. Tek çözüm ise insanın tabiata saygılı ve uyumlu bir yaşam tarzını benimsemesi.
(‘’Bizler Neler Yapabiliriz?’’ Belki bir gün onu da yazarım.)

HASAN FİKRET TÜRKEL
Genel Başkan Yardımcısı
AR-GE Başkanı